Yeme bozuklukları anoreksiya nervoza, bulimia nervoza, tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi son yıllarda tanımlanan psikiyatrik hastalıkları içeren bir tanı grubudur. Bu bozukluklar psikolojik kökenlidir ve fiziksel belirtiler ön planda gibi görünse de ciddi ruhsal sağlık sorunlarını da beraberinde getirir.
Anoreksiya Nervoza
Zayıf olmasına rağmen şiddetli bir kilo alma korkusu, vücut imajı bozukluğu, normal ağırlığın belirli bir yüzdesi kadar bilinçli kilo kaybı ve yaş ve boy için ideal bir kiloya ulaşmayı reddetme ile karakterize bir yeme bozukluğudur.
Bulimia Nervoza
Sık ve kontrolsüz aşırı yeme ve kilo alma ve sonrasında alınan kiloları verme isteği ile karakterize bir yeme bozukluğudur. Bireylerin tüm çabalarına ve korkularına rağmen yemek yemeyi bırakamadığı görülmektedir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu
Fiziksel açlık olmamasına rağmen aşırı yeme eğilimi, bir tıkınırcasına yeme atağından sonra kendi kendine tatmin olmama ve mutsuz hissetme ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur.
Bu hastalık bulimia nervoza ile karıştırılmamalıdır çünkü bu hastalar kilo alımını engelleyen davranışlar sergilemezler. Hastalar çok fazla gıda tükettikleri için obezite, yüksek tansiyon, kolesterol sorunları, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı açısından risk altındadır.
Atipik yeme bozuklukları
Atipik yeme bozukluklarının klinik tablosu anoreksiya nervoza ve bulimia nervozaya benzememekle birlikte, birlikte görüldüğünde klinik olarak bu bozukluklar kadar şiddetli olabilir.
Gece Yeme Sendromu
Kişilerin yüksek kalorili atıştırmalıkları, gece uyanarak tüketmeleri ve kendilerini yemek yedikten sonra gergin ve suçlu hissetmeleri ile karakterizedir.
Ruminasyon bozukluğu:
Kişinin yiyecekleri çiğneme ve yutma ve ruminasyon sonrasında bilinçli ve gönüllü olarak ağza geri götürmesi ile karakterizedir.
Daha çok çocuklarda görülen bir yeme bozukluğu türüdür.
Bir aydan uzun süre tekrar çiğneme gözlenirse ruminasyon bozukluğundan şüphelenilmelidir. Bebeklerde 3. aydan sonra görülmeye başlar ve ergenlik döneminde azalır. Nadir olmakla birlikte erişkinlerde de görülebilir. Tedavi edilmezse, bebeklerde ciddi kilo kaybı ve yetersiz beslenme gibi ciddi klinik belirtiler gelişebilir.
Yeme Bozuklukları Neden Kaynaklanır?
Yeme Bozuklukları çok karmaşık bozuklar olup neyin sebep olduğu hala tam olarak anlaşılmamakla beraber akıl sağlığı, genetik ve biyolojik faktörler ve sosyal çevre dahil olmak üzere birçok şey söz konusudur. Her insan için nedenleri değişiklik gösterebilir.
Yeme bozuklukları gelişimi için mevcut açıklamalar çok yönlüdür ve diyet davranışının yeme bozukluklarının gelişimi için ortak bir uyaran olduğunu vurgulamaktadır. Gönüllü diyet yapanların çoğu daha çekici olmaya çalışır. Gönüllü diyet yapanların ikinci grubu mankenler, dansçılar, balerinler, atletler, biniciler gibi profesyonel yaşamları rekabetçi olan ve yeme bozukluğu riski yüksek kişilerdir. Bazı kadınların mesleki ve sosyal taleplerle baş edemediği, çatışma ve diyet yaşadığı, fiziksel çabaya yöneldiği varsayılmaktadır.
Yeme bozukluğu için bazı risk faktörleri şunlardır:
-Bir veya daha fazla alanda mükemmel olmaya çalışmak
-Kişinin kendine güvensiz olması
-Zayıf vücut imajı
-Sosyal baskı
-Stresle başa çıkma sorunları
-Arkadaşlar ve / veya aile ile ilişkilerde zorluklar
-İstismar veya travma
-Ağırlık veya bedene çok önem veren bir spor veya aktiviteye katılmak (modellik, bale, jimnastik, güreş)
-Tip 1 diyabet
-Yeme Bozukluğu Nasıl Önlenir?
-Anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğu hakkında öğrenebileceğiniz -her şeyi öğrenin. Bu ağırlık, vücut hakkında yargılayıcı veya yanlış tutumlardan kaçınmanıza yardımcı olacaktır.
-Medyanın ve benlik saygısı ve beden imajı hakkındaki eleştirilerine ve olumsuz değerlendirmelerine kulak asmayın.
-Birinin yeme bozukluğu olduğunu düşünüyorsanız, endişelerinizi açık ve anlayışlı bir şekilde ifade edin.
-Kişiyi, eğitimli profesyonel yardım alması için nazikçe ama kesin bir şekilde teşvik edin.
Ailenizde yeme bozuklukları varsa, belirtilerin farkında olmak sorunu erken çözebilmek için iyi bir adımdır. Hızlı tedavi, sağlıksız beslenme alışkanlıklarını üstesinden gelmek için yardımcı olabilir. Ayrıca depresyon, anksiyete ve OKB gibi sorunlar için destek alarak yeme bozukluğu risklerini azaltabilirsiniz.
Aileniz için olumlu bir rol model olun, sağlıklı yiyecekler yiyin ve yiyecekler hakkında olumsuz bir şekilde konuşmaktan kaçının.
Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
-Sıkı ve kısıtlayıcı diyetler
-Sağlıklı beslenme takıntısı
-Ağırlık, yağ, şekil veya vücut imajı hakkında sürekli konuşmak
-Kalorilere odaklanmak
-Yemeklerin dokularına karşı olan korku – renkler, tip, kokular, tatlar (duyusal)
-Müshil kullanımı
-Gıda içerebilecek sosyal aktivitelerden kaçınmak
-Aşırı egzersiz yapmak veya takıntılı egzersiz kalıplarında bulunmak
-Yemekten sonra tuvalete sık ziyaretlerde bulunmak, uzun duşlar almak
-Kusma nedeniyle diş minesinin kaybı
-El veya parmak eklemlerinde yara veya yara izi bulunması
-Gizlice yemek yemek
-Çocuklarda ve Gençlerde Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
-Çocuklarda en yaygın belirtilerden bazıları öğün atlama, küçük porsiyonlar yeme, yüksek şekerli, yüksek yağlı yiyecekleri yemeyi reddetme veya tükedimde aşırıya kaçma ve şiddetli kilo değişiklikeri olarak gösterilebilir.
Gençlerde ise en yaygın belirtilerden bazıları bunların yanı sıra kısıtlayıcı besin alımı ve aşırı egzersiz yapma ve egzersiz hakkında sık sık yapılan yorumlar, şiddetli kilo kaybı, kilo alma korkusu ve ciddi vücut imajı bozuklukları olarak sayılabilir.
Gençlerde anoreksiyanın belirtileri şunlardır:
-Anksiyete, depresyon, mükemmeliyetçilik veya yüksek derecede öz-eleştirel olmak
-Zayıf veya zayıflamışken bile diyet yapmak
-Aşırı veya zorlayıcı egzersiz yapmak
-Şişman olma korkusu
-Kızlarda seyrek hale gelen veya duran menstrüasyon
-Kişinin bol giysilerle vücudunu gizlemeye çalışması
-Hızlı kilo kaybı
-Gizlice yemek yemek
-Yediği her lokmayı saymak ve kontrol etmek veya sadece belirli yiyecekleri az miktarda yemek gibi yeme alışkanlıkları bulunması
Gençlerde bulimia belirtileri şunları içerir:
-Uyuşturucu ve alkol kulanmak
-Kilo alımını önlemek için müshilleri ve diğer tedavileri kötüye kullanmak
-Çok miktarda yemek yemek
-Gizlice yemek yemek veya alışılmadık yeme alışkanlıklarına sahip olmak
-Aşırı egzersiz
-Fiziksel görünüşe aşırı önem vermek
-Yemekten sonra düzenli olarak banyoda vakit geçirmek
-Kusmaya neden olmak için parmakları kullanmaktan eklemlerde yara izi
-Yemeğe olağandışı ilgi
-Yemekten sonra kusma
-İleri uyaşta yeme bozukluğu belirtileri şunlardır:
-Ani kilo değişiklikleri
-Yalnız yemek yemeyi tercih etme
-Soğuğu daha fazla hissetmek
-Yiyecek masraflarında olan artış
-Saç dökülmesi
-Tıbbi sorunlar
-Kilolarından ve görünüşlerinden memnun olmadıklarına dair davranışlar ve söylemler
Yeme Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Yeme bozuklukları, belirtilere, semptomlara ve yeme alışkanlıklarına göre teşhis edilir. Doktorunuz bir yeme bozukluğunuz olduğundan şüphelenirse, muhtemelen bir muayene yapacak ve tanıyı kesin olarak belirlemeye yardımcı olacak testler isteyecektir. Teşhis için hem birinci basamak sağlayıcınızı hem de bir ruh sağlığı uzmanına danışabilirsiniz.
Yeme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
İster bir hekimi ister bir tür akıl sağlığı uzmanını görerek başlayın, yeme bozukluğu tedavisinde uzmanlaşmış bir profesyoneller ekibi ile yol almak size yararlı olacaktır.
Tek bir tedavi yerine birkaç yaklaşımın kombinasyonu ile kişiye yardımcı olunması uygundur. Psikoterapi gereklidir ve elzemdir, aile ile iş birliği ve ailenin tedaviye yeterli katılımı önemlidir.
Psikolojik terapi sağlamak için bir psikolog gibi bir ruh sağlığı uzmanına görünebilirsiniz ya da ilaç reçetesine ve tedavisine ihtiyacınız varsa, bir psikiyatriste görünebilirsiniz.
Beslenme ve öğün planlaması konusunda eğitim veren kayıtlı bir diyetisyenle çalışmak da fayda sağlayacaktır. Yeme bozukluğunuzdan kaynaklanan sağlık veya diş problemlerini tedavi etmek için tıp veya diş uzmanları. Partneriniz, ebeveynleriniz veya diğer aile üyelerinizin sizlere destek olması ve tedaviye aktif olarak dahil olmaları, öğünleri denetlemeleri tedavi sürecini olumlu etkileyecektir.
Psikoterapi
Psikolojik terapi yeme bozukluğu tedavisinin en önemli bileşenidir. Düzenli olarak bir psikolog veya başka bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşmeyi içerir. Terapi birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.
Yeme düzeninizi normalleştirin ve sağlıklı bir kiloya ulaşmanıza,
Sağlıksız alışkanlıkları sağlıklı olanlarla değiştirmenize,
Yemeğinizi ve ruh halinizi nasıl izleyeceğinizi öğrenmenize,
Problem çözme becerilerini geliştirmenize,
Stresli durumlarla başa çıkmanın sağlıklı yollarını keşfetmenize,
İlişkilerinizi geliştirmenize,
Ve ruh halinizi iyileştirmenize yardımcı olabilir.
Tedavi, aşağıdakiler gibi farklı terapi türlerinin bir kombinasyonunu içerebilir:
Bilişsel davranışçı terapi: Bu tür psikoterapi, yeme bozukluğunuzla ilgili davranış, düşünce ve duygulara odaklanır. Sağlıklı beslenme davranışları kazanmanıza yardımcı olduktan sonra, yeme bozukluğu davranışlarına yol açan çarpık düşünceleri tanımayı ve değiştirmeyi öğrenmenize yardımcı olur.
Aile temelli terapi: Bu terapi sırasında, aile üyeleri, sağlıklı beslenme düzenini geri kazanmanıza ve kendi başınıza yapabilene kadar sağlıklı bir kilo almanıza yardımcı olmayı öğrenir. Bu tür bir terapi, özellikle yeme bozukluğu olan bir gence nasıl yardım edileceğini öğrenen ebeveynler için faydalı olabilir.
Grup bilişsel davranışçı terapi: Bu tür bir terapi, bir psikolog veya başka bir ruh sağlığı uzmanıyla ve yeme bozukluğu teşhisi konan diğer kişilerle görüşmeyi içerir. Yeme bozukluğunuzla ilgili düşünce, duygu ve davranışları ele almanıza, semptomları yönetme becerilerini öğrenmenize ve sağlıklı beslenme kalıplarını yeniden kazanmanıza yardımcı olabilir.